Fadiejew Aleksander, Młoda gwardia

Opisano autentyczne dzieje grupy młodzieży sowieckiej, która znalazłszy się pod okupacją hitlerowską zorganizowała się w zakonspirowaną grupę „Młoda Gwardia” do walki z okupantem. Akcja powieści rozgrywa się w mieście Krasnodon w pobliżu Woroszyłowgradu. Młodzi komsomolcy, a więc pokolenie wychowane całkowicie w nowej sowieckiej rzeczywistości, patrioci swojej ojczyzny, spontanicznie stają do walki z zaborcą. Grupa, jaką stworzyli, skupia najlepsze jednostki, jest umiejętnie i sprężyście zorganizowana. Złączona zaś nićmi organizacyjnymi z innymi bardziej doświadczonymi organizacjami staje się groźnym ostrzeżeniem, dla wroga. Nie tylko armia, nie tylko starsze pokolenie, ale wszyscy nawet najmłodsi obywatele sowieccy złączeni są jedną ideą, jedną wiarą – nie poddać się, nie dać się zastraszyć, walczyć wszystkimi siłami. Siedemnastoletni bohaterowie dokonują czynów niezwykłych: podpalają mosty, niszczą zboże prze znaczone na wywóz do Rzeszy, rozrzucają ulotki, rozwieszają czerwone sztandary. Autor zebrał na miejscu dokładny materiał o życiu swoich bohaterów. Zapoznał się z rodziną rozstrzelanych przez Niemców patriotów, zapoznał się z pozostałymi przy życiu członkami „Młodej Gwardii” dokładnie przestudiował wszystkie dokumenty związane z tą sprawą. Książka stała się więc niejako dziełem dokumentalnym. Postacie nie są wymyślone: Oleg Koszewoj, Uliana Gromowa, Sergiej Tiulenin, Lubow Szewcowa i Iwan Ziemuchow, przywódcy grupy zostali po śmierci odznaczeni przez Rząd Radziecki jako Bohaterowie Związku Radzieckiego. Szeroka galeria postaci, jakie widzimy w książce, młodych i starszych komunistów takich jak np. Matwiej Szulga i Andrzej Walko, którzy w kazamatach hitlerowskich nie załamali się i zginęli jak bohaterowie, postacie rodziców, myślących tak samo jak ich dzieci, tak samo nienawidzących zaborców i wiele, wiele innych postaci – to wszystko tworzy prawdziwy obraz społeczeństwa sowieckiego w czasie inwazji hitlerowskiej. Obraz jest prawdziwy, ponieważ wzięty jest z życia, z obserwacji ponieważ książka ta nie kusi się o fikcję literacką.
Jej bohaterowie albo żyją jeszcze, albo żyje jeszcze pamięć o tych, którzy tak właśnie potrafili walczyć i ginąć. Autentyczność tej powieści bezsprzecznie w dużej mierze przyczyniła się do jej ogromnego powodzenia. Książka rozeszła się w milionowym nakładzie, została sfilmowana i udramatyzowana. Jednakże błędem byłoby autentyczność podkreślać jako najważniejszy walor tej powieści. Jest to raczej punkt wyjścia dla ukazania prawdziwego tła i atmosfery tych czasów. Istotny walor powieści tkwi znacznie głębiej i polega na jej funkcji wychowawczej.
Jakim głębokim przeobrażeniom uległa psychika sowieckiego człowieka, jeśli potrafiła ona okazać tego rodzaju obywatelskie cechy. Nie ma różnicy ani w sposobie myślenia, ani w działaniu starych wypróbowanych komunistów, młodych komsomolców i bezpartyjnych. Pozytywnym bohaterem nie jest jakaś wyjątkowa jednostka, ale całe niemalże społeczeństwo. Pojedynczy zdrajcy są, od społeczeństwa odseparowani, otoczeni pogardą i nienawiścią. Zresztą pisarz jasno określa, z jakich pochodzą oni środowisk. To byli kułacy, to niedobitki reakcji, którzy pod fałszywymi paszportami, zdołali się uchować. Zdrajca Fomin, gdyby nie został powieszony przez „Młodogwardzistów”, znalazłby na pewno kulę lub stryczek z ręki innych patriotów. To właśnie scementowanie społeczeństwa sowieckiego wola i wiara w zwycięstwo, obaliły wszystkie hitlerowskie plany i przyczyniły się do całkowitej klęski Niemców.
Powieść o tej grupie młodzieży, o 55-ciu rozstrzelanych i o tych, co; walczyli dalej, przedzierając się w ostatniej chwili przez pierścień wrogich wojsk, ażeby wstąpić do Armii Radzieckiej – potrafiła uchwycić i ukazać postawę całej młodzieży Związku Radzieckiego. Stała się więc epopeą nie tylko „Młodej Gwardii”, ale nabrała szerszego, bardziej ogólnego charakteru.
Aż szkoda, że to wszystko ocieka propagandą komunizmu.