Łojek Jerzy – Konstytucja 3 maja

Zawiera dokumenty od 1658 r., obejmujące lata 1656-1662. Cenna pomoc dla badaczy historii I Rzeczypospolitej, archiwistów i dla wszystkich interesujących się językiem, obyczajami i kulturą Polski XVII-wiecznej.

W dwudziestu siedmiu artykułach i rozprawach autorzy, często wybitni historycy, ukazują świat na styku dwóch kultur: Wschodu i Zachodu w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, przyglądają się ciekawym postaciom i wydarzeniom, które miały miejsce także w średniowiecznej Europie. Książkę – dedykowaną przez kolegów, przyjaciół i uczniów prof. Tadeuszowi Wasilewskiemu – wzbogacono bibliografią jego prac za lata 1957-2003.

Tematem książki jest zmiana zachodząca w ciągu XVIII stulecia w polskich wyobrażeniach politycznych. Tradycyjne sposoby myślenia o władcy, państwie i ojczyźnie, skupione wokół idei króla-pomazańca i rytuałów elekcyjnych ujawniają swoją anachroniczność w zetknięciu z nową sytuacją Rzeczypospolitej i wzorami płynącymi z Zachodu. Autor obserwuje dzieła sztuki i teksty literackie powstające za panowania Wettynów, Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława Augusta Poniatowskiego i ukazuje stopniową wymianę form i figur związanych z symboliką władzy i narodu. Studium oparto na bogatym i zróżnicowanym zespole źródeł: utworach literatury okolicznościowej, panegirycznej, kaznodziejstwie politycznym i oratorstwie sejmowym oraz programach ideowych budowli i wnętrz, architekturze okazjonalnej, grafice, medalierstwie, malarstwie i rzeźbie. Są wśród nich dzieła wybitne (twórczość I. Krasickiego) i znane (malarstwo Canaletta), ale szczególną zaletą książki jest sięgnięcie po teksty autorów drugo- i trzeciorzędnych, dotąd pomijane w badaniach nad literaturą epoki. To właśnie one stanowią podstawowe świadectwo długiego trwania dawnych mitów i powolnego procesu zmian w świadomości zbiorowej i repertuarze symboliki.