Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo smoleńskie 1650 r.

Niniejszy tom, w którym znalazły się aż 32 artykuły, stanowi pokłosie sesji naukowej „Per mulierem... Kobieta w dawnej Polsce”, która odbyła się w Kielcach, w dniach 2–3 grudnia 2009 roku z inicjatywy Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Zamieszczone w niniejszym tomie opracowania mają różnorodną tematykę, nakreśloną na szerokim tle chronologicznym, począwszy od średniowiecza aż po czasy nowożytne. Ich autorami są historycy reprezentujący ośrodki naukowe polskie i zagraniczne. Za wstęp posłużyły rozważania na temat zagadnień genderowych, ujętych na szerszym, europejskim tle. W pierwszym bloku tematycznym „Wzorzec kobiecy postulowany i postrzegany” znalazły się artykuły mówiące z jednej strony o kobiecie jako niedoścignionym wzorcu doskonałości (propagowanym np. w średniowiecznych kazaniach czy utworach hagiograficznych), z drugiej — jako uosobieniu wszelkich przywar i ludzkich słabości (w literaturze pięknej i publicystyce), a także teksty podejmujące tematykę kobiecego wykształcenia. Referaty z drugiej części „Kobieta w życiu publicznym i prywatnym wielkiej i małej ojczyzny” poruszają kwestie m.in. aktywności niewiast na polu gospodarczym, kulturalnym, politycznym, czy też ich konfrontacji z wymiarem sprawiedliwości. Ukazują kobiety w kręgu powiązań krewniaczych, żyjące w formalnych i nieformalnych związkach lub wybierające model życiowy realizowany w zgromadzeniach zakonnych. Czytelnik znajdzie w tomie również teksty dotyczące troski o kobiece zdrowie, odwołujące się do staropolskich zielników i poradników medycznych, oraz dotyczące okresu ciąży i połogu.