Spiski kotlik dukatów; Balara Michał

W książce "Baśnie i legendy" pojawiają się najmniej znane opowiadania Sienkiewicza. Są w tym utworze trzy części:
1. Z dawnych dziejów, z dalekich krajów.
Są to baśnie i legendy oparte na mitach greckich, egipskich, indyjskich oraz na Piśmie Świętym.
2. Polska dola i niedola.
Tu autor przedstawia polskie walki z najeźdźcami i z zaborcami.
3. Z krainy baśni.
To cztery krótkie opowiadania, w których pojawiają się miłość i dobro, którego brakuje na świecie.
W prawie każdym z tych opowiadań nawiązuje Henryk Sienkiewicz do sytuacji Polski, przywołuje Ojczyznę poprzez skojarzenia. Polska pojawia się zwłaszcza w części drugiej, ale można polskie wątki znaleźć i w części pierwszej.
Henryk Sienkiewicz bardzo ciekawie wprowadził do swoich "Baśni..." kulturę i tradycję antyczną oraz tradycje i kulturę polską. Jako jeden z pierwszych pisarzy wprowadza w "Sabałowej bajce" gwarę góralską do literatury.