Siostrzeńcy ciotki Agaty; Broniewska Janina

Spis treści TOM I: Przedmowa — Łukasz Kurdybacha Część. I. EPOKA USTROJÓW PIERWOTNYCH (materiały przygotował Zbigniew Nanowski) Rozdział 1. Wychowanie u ludów pierwotnych Pierwociny wychowania w okresie hordy pierwotnej Wychowanie w okresie ustroju rodowego Wychowanie w okresie demokracji wojskowej Bibliografia Cześć II. WYCHOWANIE W USTROJU NIEWOLNICZYM Rozdział 2, Starożytny Wschód 1. Oświata i wychowanie w starożytnych Chinach (opracował Zbigniew Nanowski) Wychowanie w okresie dynastii Czou Wychowanie przeciwko decentralizacji władzy Postulaty wychowawcze Konfucjusza Rozwój szkolnictwa państwowego System egzaminów państwowych 2. Wychowanie w starożytnym Egipcie (opracował Łukasz Kurdybacha) Kształcenie zawodowe Etapy rozwoju oświaty egipskiej 3. Wychowanie w Asyrii i Babilonii (opracował Łukasz Kurdybacha) Szkolnictwo Sumerów System szkolny w Babilonii 4. Wychowanie starożytnych Żydów (opracował Łukasz Kurdybacha) Walka z wpływami hellenizmu Metody nauczania Bibliografia Rozdział 3. Starożytna Grecja (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Wychowanie w Sparcie Dwa okresy historii wychowania w Sparcie Spartańska organizacja wychowania państwowego 2. Wychowanie w Atenach Wychowanie w okresie demokracji ateńskiej 3. Pedagogika sofistów Program sofistów Wychowanie dla życia politycznego 4. Sokrates Metoda nauczania 5. Poglądy pedagogiczne Platona Koncepcja idealnego państwa System wychowawczy Platona Wychowanie szkolne Efebia i studia wyższe 6. Poglądy pedagogiczne Arystotelesa Arystoteles a Platon Trzy rodzaje duszy i trzy aspekty wychowania Wychowanie pod opieką państwa Teoria uczenia się Główne cele wychowania 7. Wychowanie w okresie hellenizmu Cechy hellenistycznej oświaty Organizacja szkoły Działalność Isokratesa Powstanie starożytnych uniwersytetów Upadek filozofii Nauki przyrodnicze Bibliografia Rozdział 4. Starożytny Rzym (materiały przygotował Stefan Trucblm) 1. Wychowanie w początkach republiki Wychowanie domowe Praca wychowawcza Katona Działalność szkół elementarnych Wychowanie rzymskie pod koniec ustroju republikańskiego Narodziny szkół średnich i ich program Program rzymskiej szkoły średniej Reakcja przeciwko kulturze hellenistycznej Instytucja pedagogów Kształcenie kobiet 4. Początki rzymskiej myśli pedagogicznej Poglądy Cycerona na wychowanie Myśl pedagogiczna innych pisarzy 5. Wychowanie i szkolnictwo rzymskie w okresie cesarstwa Szkolnictwo elementarne Szkolnictwo średnie Szkoły retoryczne 6. Stosunek cesarzy rzymskich do oświaty Juliusz Cezar i August a sprawy oświatowe Polityka szkolna Wespazjana i Hadriana Organizacja szkolnictwa za czasów Antoniusza Piusa i Marka Aureliusza Poprawa sytuacji materialnej szkół za Dioklecjana i Gracjana Konstantyn Wielki i powstanie uniwersytetu w Konstantynopolu 7. Marek Fabiusz Kwintylian Koncepcja kształcenia mówcy Krytyka kształcenia domowego Nauczanie i wychowanie w szkole publicznej Zadania szkoły średniej Kształcenie w szkole retorycznej 8. Poglądy wychowawcze Plutarcha Wychowanie fizyczne 9. Pierwotne chrześcijaństwo wobec szkoły i oświaty (opracował Łukasz Kurdybacha) Stosunek pierwszych pisarzy chrześcijańskich do wiedzy Powstanie szkoły aleksandryjskiej i jej działalność Chrześcijaństwo wobec szkół rzymskich w IV wieku Próby pojednania chrześcijaństwa zachodniego z nauką starożytnych Stosunek św. Augustyna do wiedzy świeckiej Marcjan Gapella i jego podręcznik Bibliografia Część III. WYCHOWANIE W EPOCE FEUDALNEJ Rozdział 5. Szkolnictwo świeckie wieków średnich (materiały przygotował Stefan Truchim) Stan szkolnictwa po upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego Działalność szkół irlandzkich i ich charakter Rozwój szkolnictwa w państwie Karola Wielkiego Szkoła pałacowa Próba organizowania oświaty powszechnej Działalność i poglądy oświatowe Alkwina Zabiegi Teodulfa wokół rozbudowy szkół 4. Kontynuatorzy myśli oświatowej Karola Wielkiego Rozdział 6. Rozwój oświaty kościelnej wieków średnich (opracował Łukasz Kurdybacha) Powstanie szkół klasztornych Działalność Kassiodora Niechęć Grzegorza Wielkiego do wiedzy Działalność Izydora z Sewilli Próby zorganizowania szkół kościelnych Szkoły katedralne Szkoły parafialne Losy szkół klasztornych Kościelny monopol nauczania Średniowieczne metody nauczania i wychowania szkół kościelnych Program nauczania Quadrivium Rozdział 7. Mieszczańskie ambicje oświatowe (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Przemiany w życiu społecznym i ekonomicznym Początki szkolnictwa mieszczańskiego Szkoły mieszczańskie w Anglii Dążenia mieszczaństwa niemieckiego do własnego szkolnictwa 2. Nowe prądy oświatowe we Francji Rola dialektyki Działalność Abelarda Rozdział 8. Powstanie uniwersytetów (opracował Łukasz Kurdybacha) l. Walka uczonych paryskich o wolność nauczania Początki uniwersytetu bolońskiego Organizowanie się uniwersytetu paryskiego Powstanie uniwersytetów w Anglii Opanowanie uniwersytetu paryskiego przez kler . 2. Tomasz z Akwinu i scholastyka Znaczenie scholastyki Rozdział 9. Wychowanie rycerskie i rzemieślnicze (opracował Łukasz Kurdybacha) Cele i formy wychowania rycerskiego Kształcenie rzemieślników Bibliografia Rozdział 10. Oświata na Rusi Kijowskiej (opracował W. Z. Smirnow) Bibliografia Rozdział 11. Rozwój szkolnictwa w Polsce średniowiecznej (opracował Józef Skoczek) 1. Pierwsze szkoły katedralne Powstanie szkół parafialnych w Polsce 2. Polska szkoła średniowieczna Programy szkół Lektura szkolna Nauczyciele Życie żaków 3. Powstanie uniwersytetu krakowskiego Organizacja uniwersytetu Odbudowa uniwersytetu krakowskiego Nowe zadania uniwersytetu krakowskiego Bibliografia Rozdział 12. Wychowanie i szkolnictwo w okresie Odrodzenia (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Podłoże włoskiego renesansu 2ycie polityczne Włoch Franciszek Petrarka Początki pedagogiki renesansowej Działalność pedagogiczna Guarina z Werony Nowy program nauczania Szkoła Vittorino da Feltre Szkoła w Mantui Metoda nauczania 5. Główne kierunki humanistycznej teorii wychowania Poglądy naśladowców Vergeria 6. Regres kultury i pedagogiki włoskiego renesansu 7. Pedagogika renesansowa w Anglii Początki humanizmu w Anglii Reforma oświaty Poglądy oświatowe Tomasza Morela Działalność Tomasza More'a Idee społeczne Utopii Komunizm Utopii Wychowanie na wyspie Utopii Wychowanie moralne 9. Tomasz Elyot 10. Niderlandzka myśl pedagogiczna Bracia Wspólnego Życia 11. Erazm z Rotterdamu Program szkoły średniej Poglądy na wychowanie 12. Poglądy pedagogiczne Jana Ludwika Vivesa Krytyka średniowiecznej kultury przez Vivesa System pedagogiczny Vivesa Wskazania dydaktyczne i psychologiczne Vivesa Rewizja programu Pedagogika w okresie Humanizmu we Francji Myśl pedagogiczna Franciszka Rabalais'go Krytyka wychowania scholastycznego Nowe wychowanie 15. Piotr Rarnus O nowy program nauczania Projekt reformy Sorbony Bibliografia Rozdział 13. Rola reformacji i kontrreformacji w dziejach oświaty (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Znaczenie Lutra w dziejach wychowania Ideologia reformacji niemieckiej Stosunek Lutra do oświaty Luter wobec oświaty ludu Działalność Filipa Melanchtona Myśl pedagogiczna Jana Sturma Powstanie szkół kalwińskich Stosunek Kalwina do oświaty Program gimnazjum w Genewie 5. Szkolnictwo jezuickie Ratio studiorum Rozbieżność poglądów na pedagogikę jezuitów Stosunek jezuitów do kultury humanistycznej Metody nauczania i wychowania Bibliografia Rozdział 14. Wychowanie i szkolnictwo w Polsce w okresie Odrodzenia (opracował Łukasz Kurdybacha) Stosunek społeczeństwa do szkól i nauki Rozwój i reorganizacja szkól Niepowodzenia polskiej oświaty czasów Odrodzenia Stanowisko Mikołaja Reja Uniwersytet krakowski Akademia Lubrańskiego Wyjazdy na studia zagraniczne Rozdział 15. Wychowanie i szkolnictwo -w Polsce w okresie reformacji I. Stosunek reformacji polskiej do oświaty (opracował Łukasz Kurdybacha) 2.' Gimnazjum w Elblągu (materiały przygotował Kazimierz, Kubik) 3. Gdańskie gimnazjum akademickie (materiały przygotował Kazimierz Kubik) Program kursów akademickich Nauczanie języka polskiego Polskie szkoły prywatne 4. Gimnazjum akademickie w Toruniu (opracował Stanisław Tync) Śmiałe plany oświatowe Wzloty i upadki 5. Szkolnictwo kalwińskie w Polsce Reforma gimnazjum pińczowskiego Rola języka polskiego Organizacja gimnazjum Rozdział 16. Początki polskiej teorii pedagogicznej (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Poglądy wychowawcze Szymona Mariciusa Rola wykształcenia w społeczeństwie Organizacja szkolnictwa Akademia Krakowska Program studiów 2. Poglądy Andrzeja Frycza Modrzewskiego na wychowanie Ideologia Modrzewskiego Krytyka starego wychowania Wychowanie moralne Konieczność opieki państwa nad szkołami Program nauczania 3. Pierwszy poradnik wychowawczy dla rodziców Główne cele rozprawy Glicznera , Praktyczne rady dla rodziców Rozdział 17. Oświata w Polsce w okresie kontrreformacji (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Szkolnictwo jezuickie w Polsce Taktyka jezuitów w Polsce Dodatnie i ujemne cechy kolegiów jezuickich w Polsce Walka uniwersytetu krakowskiego z jezuitami Powstanie uniwersyteckiej szkoły średniej w Krakowie Wzmożenie walki jezuitów z Akademia Krakowska 4. Akademia Zamoyska i jej popularność Program nauczania Akademii Wpływy Akademii Zamojskiej 5. Niechęć postępowej szlachty do szkoły jezuickiej G. Kontrreformacyjne szkolnictwo parafialne Miejskie szkoły parafialne Szkoły parafialne na wsi Powolny upadek wiejskich szkół parafialnych 7. Poglądy pedagogiczne Sebastiana Petrycego z Pilzna (materiały przygotował Józef Miaso) Ograniczoność idei Petrycego Opieka państwa nad szkolnictwem Wychowanie moralne i fizyczne Program wykształcenia Rozdział 18. Szkolnictwo ariańskie (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Szkoła Wojciecha z Kalisza w Lewartowie Praktyczny program nauczania 2. Gimnazjum w Rakowie Nauczanie etyki Wychowanie w Rakowie Bibliografia Część IV. PEDAGOGIKA POCZĄTKÓW KAPITALIZMU Rozdział 19. Pedagogika -rodzącej się burżuazji (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Tomasz Campanclla i jego utopia Idee społeczne Państwa Słońca Poglądy na wychowanie 2. Utopia Jana Walentego Andieaego Program nauczania 3. Rola Franciszka Bacona w dziejach wychowania Konieczność nowego programu nauczania 4. Znaczenie Kartezjusza w historii wychowania Cztery reguły Kartezjusza 5. Wolfgang Ratkę (materiały przygotowała Bella Sandler) Niepowodzenia Ratkcgo Zasady dydaktyki Ratkego 6. System pedagogiczny Jana Amosa Korneńskiego (opracował Łukasz Kurdybacha) Studia Komeńskiego Działalność Komeńskiego w Polsce Cele Parisofii Drzwi języków Organizacja i program wychowania Program szkoły ojczystego języka Szkoła średnia Dydaktyka Komeńskiego Inne prace Komeńskiego 7. Gimnazjum Opalińskich w Sierakowie Program gimnazjum w Sierakowie Bibliografia Rozdział 20. Pedagogika angielskiej rewolucji burżuazyjnej (opracował Łukasz Kurdybacha) 1. Dążenia do powszechności i zeświecczenia oświaty Działalność Samuela Hartliba 2. Projekt Johna Miltona i Williama Petty'ego Projekt Williama Petty'ego 3. Poszukiwanie nowych rozwiązań Nacisk opinii publicznej na parlament 4. Poglądy Gerarda Winstanleya Wychowanie przez pracę Niedzielna oświata dorosłych 5. Regres oświatowych idei rewolucyjnych Wychowanie prywatne Upadek oświaty i szkół 6. John Locke Teoria wrodzonych idei Stosunek Locke'a do oświaty ludu Wychowanie gentlemana Wychowanie fizyczne Wykształcenie gentlemana 7. Idee oświatowe Johna Bellersa Bibliografia Rozdział 21. Szkolnictwo elementarne w krajach katolickich (opracował Łukasz Kurdybacha) Bibliografia Rozdział 22. Reformy oświatowe Piotra Wielkiego (opracował W. Z. Smirnow) 1. Rozwój oświaty na Rusi do końca XVII wieku 2. Działalność Piotra Wielkiego Szkoły ogólnokształcące Rola Tatiszczewa Działalność Łomonosowa Bibliografia Rozdział 23. Okres reform wychowania w Polsce 1. Kultura i szkolnictwo w czasach saskich (materiały przygotowała Jadwiga Lechicka) Szkolnictwo średnie czasów saskich Szkolnictwo wyższe i parafialne Pomorskie szkoły luterańskie (materiały przygotował Kazimierz Kubik) Kolegium teatynów w Warszawie (opracował Łukasz Kurdybacha) Szkoła rycerska Stanisława Leszczyńskiego w Luneville (opracowała Mieczysława Mitera-Dobrowolska) 5. Reforma Stanisława Konarskiego (opracował Łukasz Kurdybacha) Collegium Nobilium Program nauczania Collegium Nobilium Reforma kolegiów pijarskich Troska Konarskiego o nauczycieli Bibliografia Rozdział 24. Idee pedagogiczne francuskiego oświecenia 1. Dążenia do laicyzacji oświaty we Francji XVIII wieku (opracował Łukasz Kurdybacha) Niechęć do szkół jezuickich 2. Idee La Chalotais Krytyka wychowania jezuickiego Konieczność upaństwowienia szkolnictwa Plan Rollanda 3. Pedagogika francuskiego naturalizmu (opracował Jan Legowicz) Rousseau — teoretykiem naturalnego wychowania człowieka Filozofia Rousseau Poglądy Rousseau na wychowanie Okres dzieciństwa Okres kształcenia umysłu Wychowanie społeczno-ideowe Wychowanie kobiety Znaczenie Rousseau 4. Materialistyczne poglądy Klaudiusza Helwecjusza na wychowanie (opracował Jan Legowicz) Podstawowe założenia filozofii Helwecjusza Elementy teorii wychowania w dziełach Helwecjusza Historyczne losy poglądów pedagogicznych Helwecjusza 5. Materialistyczne i świeckie koncepcje pedagogiczne Holbacha Główne założenia filozofii Holbacha Poglądy Holbacha na wychowanie Rola wychowania intelektualnego Cele wychowania Bibliografia Rozdział 25. Reformy szkolnictwa ludowego na ziemiach niemieckich i austriackich (materiały przygotował Michał Cieśla) 1. Szkoły ludowe w Niemczech Sytuacja materialna szkolnictwa Działalność Rochowa 2. Reforma szkół ludowych w Austrii Bibliografia Rozdział 26. Akademia szlachecka Korpusu Kadetów w Warszawie (opracowała Mieczysława Mitera-Dobrowolska) Powstanie Szkoły Rycerskiej Program nauczania Wychowanie obywatelskie Bibliografia Rozdział 27. Komisja Edukacji Narodowej (opracowała Mieczysława Mitcra-Dobrowolska) 1. Powstanie i zadania Komisji Członkowie Komisji Projekty 2. Zarys działalności Komisji Edukacji Narodowej Etap pierwszy Etap drugi Etap trzeci 3. Działalność Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych Prace nad podręcznikami Wizytacje szkół Ustawy Komisji Edukacji 4. Reforma szkół głównych Reforma Akademii Krakowskiej Reforma Akademii Wileńskiej Stan akademicki Kształcenie nauczycieli 5. Podjęcie hasła oświaty ludu Próby rozbudowy szkół parafialnych Elementarz dla szkół parafialnych Powinności nauczyciela 6. Wysiłki rozwiązania sprawy edukacji dziewcząt Niechęć społeczeństwa szlacheckiego 7. Walka o język narodowy w szkole Gramatyka Kopczyńskiego Rola retoryki 8. O nowe oblicze szkoły Nowe metody nauczania 9. Komisja Edukacji Narodowej w świetle współczesnych jej opinii . Bibliografia Rozdział 28. Pedagogika niemieckich filantropistów (materiały przygotował Michał Cieśla) Działalność Basedowa Wpływ filantropistów Bibliografia Rozdział 29. Oświata i szkolnictwo w Rosji drugiej potowy XVIII wieku (opracował W. Z. Smirnow) Losy dzieła Piotra Wielkiego Początki szkolnictwa żeńskiego Szkolnictwo dla ludu Działalność Nowikowa Poglądy Radiszczewa na wychowanie Rola wychowania Bibliografia Rozdział 30. Francuska myśl pedagogiczna w okresie rewolucji burżuazyjnej (materiały przygotowała Irena Szybiak) Projekt Mirabeau Projekt Talleyranda Projekt Gondorceta Projekt Lepeletiera Cofanie się postępowych idei oświatowych Bibliografia Indeks nazwisk (opracował Józef Płoski) Indeks rzeczowy (opracował Tadeusz Mizia) Spis ilustracji w tekście Spis ilustracji na wkładkach