Bydgoszcz 3-4 września 1939; Chinciński Tomasz, Machcewicz Paweł (red.)

Od ponad sześćdziesięciu lat o wydarzeniach bydgoskich opowiadały dwie różne narracje. Większość historyków polskich była zdania, że 3 i 4 września 1939 r. Niemcy strzelali do wycofujących się polskich żołnierzy, którzy w odpowiedzi stłumili próbę dywersji. Większość autorów niemieckich przedstawiała te wydarzenia całkowicie odmiennie: pisali o masakrze ludności niemieckiej, zaprzeczając jakiejkolwiek prowokacji z jej strony.

Książka jest rezultatem wieloletnich prac zespołu kilkunastu historyków, którzy starali się odnaleźć i skonfrontować ze sobą wszystkie zachowane na ten temat dokumenty. Zamieszczone w tomie szkice rekonstruują przebieg wydarzeń bydgoskich, listę ich ofiar, ale także szerszy kontekst historyczny: sytuację mniejszości niemieckiej przed wybuchem wojny i jej stosunki z Polakami, niemiecką dywersję na Pomorzu we wrześniu 1939 r., działania wojenne w rejonie Bydgoszczy. Opracowania dotyczące wcześniejszej polskiej i niemieckiej historiografii pozwalają zrozumieć dzieje tego sporu, ważnego i dla Polaków, i dla Niemców.

Studiom towarzyszy obszerny wybór dokumentów. Na ich podstawie czytelnik sam może poszukiwać prawdy na temat wydarzeń pierwszych dni wojny w Bydgoszczy, do dzisiaj stanowiących jedną z najbardziej drażliwych polsko-niemieckich kontrowersji historycznych.