Gombrowicz w regionie świętokrzyskim, tom IV

Autor podejmuje tematykę twórczości Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego. Wnikliwemu spojrzeniu na słabo jak dotąd zbadaną twórczość epoki saskiej, wciąż w poważnym zakresie przypominającej białą plamę rozciągającą się między barokiem a oświeceniem, towarzyszy próba budowy szerszego kontekstu saskiego półwiecza. Praca uzupełnia wyraźną lukę w badaniach literaturoznawczych dotyczących przełomu XVII i XVIII wieku.

Publikacja przynosi największy, liczący ponad 4 500 wyrazów, zbiór "osobliwych" wyrazów z Wileńszczyzny i Kowieńszczyzny i innych obszarów, zamieszkałych przez Polaków. Wszystkie ilustrowane są przykładami użycia, dzięki czemu można się dowiedzieć co znaczy bułdychnąć się, sakotać, szmorhać się czy je tu mana!, co to jest czyhun, oszmoły, rojsty czy świren, kto to abłamon, burbulon, kosołapy, łałymnik czy oskoruzły, jak się robi kakory, kumpiak, oładki, podsytę czy śliżyki. Książka zainteresuje niewątpliwie wilniuków, mieszkających czy to w Polsce czy na Litwie i wszystkich, którzy interesują się dawnymi kresami i ich kulturą.

Retoryka jako instrument wywierania wpływu i sztuka wymowy pozostaje bardzo atrakcyjną dziedziną wiedzy. Różnorodność tekstów zgromadzonych w cennej merytorycznie publikacji Rhetorica regina artis scientiaeque (dedykowanej prof. Jakubowi Z. Lichańskiemu) wskazuje na jej ponadczasowość oraz szerokie zastosowanie środków perswazji. Zaproszeni do współpracy badacze pokazują, jak politycy wyzyskiwali ją w praktyce, by przekonywać odbiorców do swoich racji, zdobywać poparcie czy usprawiedliwiać swe postępowanie, literaci — by przełamywać tabu i manipulować odbiorem, zaś mówcy — by motywować do działania, nawet w najtrudniejszych okolicznościach. Autorzy tekstów poruszają również tematy bardzo aktualne: Cyprian Mielczarski mówi o stającej się faktem „powszechnej retoryzacji naszej kultury”, skutkującej wypieraniem prawdy z przestrzeni publicznej przez zabiegi socjotechniczne i coraz szerszym pojmowaniem stosunków międzyludzkich w kategoriach „oddziaływania i podporządkowywania sobie woli i myśli innych jednostek”, Ewa Lewandowska-Tarasiuk pyta z kolei o dzisiejszy poziom retoryki politycznej, wykorzystywanej do antagonizowania odbiorców oraz szerzenia niechęci i agresji.