Kowalski Zbigniew – Czytam las

Od 1939 roku do połowy lat 50. XX w. około miliona Europejczyków zostało wywiezionych w głąb ZSRS – część do obozów pracy, inni do rozrzuconych po pustkowiach specjalnych wiosek – tysiące kilometrów od ojczyzny i domu. To właśnie o tej części historii – przez wiele lat skrywanej, a i teraz nie do końca znanej – opowiada ta książka, złożona z opowieści ofiar sowieckich zsyłek. W poszukiwaniu relacji ostatnich żyjących świadków historycy współtworzący tę książkę przemierzyli niezliczone szlaki Europy, Rosji i Kazachstanu. Zebrane przez nich historie pozwalają dostrzec, jak złożonym przeżyciem była deportacja: gwałtowne załamanie dotychczasowego życia, cierpienie, skrajne emocje, ból rozpaczy i przebłyski nadziei, w końcu życie na nowym miejscu - próby przystosowania się i oporu. Utkany ze świadectw ofiar wyjątkowy materiał historyczny jest nieodzownym wkładem w studia nad stalinowskimi deportacjami. Wraz z multimedialną stroną museum.gulagmemories.eu przybliża historię czystek i wywózek, wspólną wszystkim Europejczykom zostawionym na pastwę Związku Sowieckiego. Deportowani do ZSRS. Relacje ofiar gułagu jest pracą zbiorową pod redakcją Alaina Bluma, Marty Craveri i Valérie Nivelon, przy współpracy Mirela Banicy, Juliette Denis, Marca Elie, Catherine Gousseff, Malte Griesse, Emilii Koustovej, Anne-Marie Losonczy, Jurgity Mačiulyté, Françoise Mayer, Agnieszki Niewiedział i Isabelle Ohayon.