Podstępem i gwałtem; Chmielewski Lech

Mathura to jeden z najważniejszych i najbujniej rozwijających się ośrodków artystycznych w pierwszych wiekach naszej ery w Indiach północnych. Dzieła rzeźby religijnej, powstałe tam dzięki hojności fundatorów różnych wyznań, są niezwykle ważne w badaniach stawiających sobie pytanie o początki przedstawień bóstw hinduizmu. Wizerunki mathurańskie stanowią podstawę tych badań, prowadzonych zarówno od strony ikonograficznej, jak i formalnej, w tych bowiem przedstawieniach materializują się idee religijne, nierzadko obecne wcześniej jedynie w opowieściach i symbolach. W przypadku wielu bóstw po raz pierwszy, a co ciekawe, niekiedy i ostatni, poszukiwano tu stosownej dla nich formy. Jeśli poszukiwania zostały zwieńczone sukcesem i forma przyjęła się, uznawano ją za wartą rozpowszechnienia. W późniejszej sztuce bardzo często zobaczymy zatem wizerunki powielane bez zmian lub z niewielkimi zmianami. Należy pamiętać także o tym, że omawiane w tej książce dzieła są warte uwagi nie tylko ze względów artystycznych. Z racji swojej tematyki są cennym pozaliterackim źródłem wiedzy o religii, historii i kulturze tego regionu.