Starzyński Juliusz – Jan Matejko

Mathura to jeden z najważniejszych i najbujniej rozwijających się ośrodków artystycznych w pierwszych wiekach naszej ery w Indiach północnych. Dzieła rzeźby religijnej, powstałe tam dzięki hojności fundatorów różnych wyznań, są niezwykle ważne w badaniach stawiających sobie pytanie o początki przedstawień bóstw hinduizmu. Wizerunki mathurańskie stanowią podstawę tych badań, prowadzonych zarówno od strony ikonograficznej, jak i formalnej, w tych bowiem przedstawieniach materializują się idee religijne, nierzadko obecne wcześniej jedynie w opowieściach i symbolach. W przypadku wielu bóstw po raz pierwszy, a co ciekawe, niekiedy i ostatni, poszukiwano tu stosownej dla nich formy. Jeśli poszukiwania zostały zwieńczone sukcesem i forma przyjęła się, uznawano ją za wartą rozpowszechnienia. W późniejszej sztuce bardzo często zobaczymy zatem wizerunki powielane bez zmian lub z niewielkimi zmianami. Należy pamiętać także o tym, że omawiane w tej książce dzieła są warte uwagi nie tylko ze względów artystycznych. Z racji swojej tematyki są cennym pozaliterackim źródłem wiedzy o religii, historii i kulturze tego regionu.

Trzecie, po "Sztuce tureckiej" i "Sztuce perskiej", bogato ilustrowane dzieło, dopełniające i zamykające badania Autora nad sztuką islamu, tym razem poświęcone sztuce mauretańskiej, jej korzeniom i rozprzestrzenianiu się w Europie. Oglądamy wraz z Autorem zarówno monumentalne architektoniczne osiągnięcia tej sztuki (Mezquita w Kordobie, Alhambra w Grenadzie, Aldżaferija w Saragossie), jak i zachwycające wytwory rzemiosła artystycznego i militaria. Autor zastanawia się też nad losami sztuki mauretańskiej, odnajdując jej wątki w polskiej literaturze, muzealnictwie i architekturze.