Czy to pies, czy to bies

Epopeja fantastyczno-satyryczna. Utwór przedstawia dzieje tytułowych bohaterów, dobrodusznych i długowiecznych olbrzymów, dla których obżarstwo i opilstwo stanowią o przyjemności życia. Ukazując społeczeństwo w krzywym zwierciadle satyry pisarz wyszydza system instytucji feudalnych, scholastyczne nauczanie, zacofanie teologów Sorbony. Odsłania niebezpieczeństwo tyranii i absurd wojen, parodiując średniowieczną epikę rycerską; bohaterowie zamiast na poszukiwanie św. Graala wyprawiają się w podróż do wyroczni boskiej, Flaszy, której rada zamyka się w zawołaniu: “pij!” Rabelais występuje w obronie wolności i radości życia zgodnie z dewizą: “czyń, co ci się podoba”. Natura jako źródło piękna i harmonii stanowi dla pisarza wartość najwyższą.
Do dziś zachwyt budzi barwny i dosadny język dzieła; Rabelais nie stronił od wulgaryzmów i obscenicznych zwrotów, odwoływał się do dialektów i żargonów. Rubaszny humor, bujność języka i komizm elementów fantastycznych złożyły się na wielką popularność dzieła.