Blaski i nędze życia kurtyzany; Balzac Honoriusz

Pan Wołodyjowski jest ostatnią powieścią Trylogii (pozostałe to Ogniem i mieczem i Potop). Akcja toczy się na Kresach podczas wojny polsko-tureckiej, za panowania Michała Wiśniowieckiego. Michał Wołodyjowski pojawiał się we wcześniejszych częściach cyklu, zyskując coraz bardziej na znaczeniu. Pisarz, tworząc swego bohatera, wzorował się na autentycznej osobie - podolskim rycerzu Jerzym Wołodyjowskim który zginął podczas obrony Kamieńca. Powieść Sienkiewicza wypełniają dzieje potyczek, pościgów, pojedynków i licznych romansów składających się na porywającą lekturę.