Niniejszy tom źródeł w opracowaniu Tomasza Domańskiego prezentuje losy deportowanych w wywózkach z lutego i kwietnia 1940 r., którzy po powrocie do Polski osiedlili się na terenie obecnego województwa świętokrzyskiego. W wyborze przedstawiono protokoły przesłuchań świadków zgromadzone przez b. OKBZpNP-IPN w Kielcach oraz relacje z archiwum Oddziału Wojewódzkiego Związku Sybiraków w Kielcach.
Zaprezentowane materiały są doskonałą egzemplifikacją losów nie tylko pojedynczych świadków, ale całych rodzin rozsianych w wojennym i powojennym chaosie w różnych miejscach naszego kraju. Zeznania i relacje są także znakomitym materiałem do badań skomplikowanych stosunków polsko-żydowskich, polsko-ukraińskich czy polsko-białoruskich w okresie 1939-1946. Są wreszcie dowodem podejmowania dramatycznych wyborów w skrajnych sytuacjach, akcesu do Związku Patriotów Polskich czy „kościuszkowców”.