Trzecia Europa. Polska myśl federalistyczna w Stanach Zjednoczonych 1940-1971; Łukasiewicz Sławomir

polskie pomysły na jednoczenie Europy, o których dziś mało kto już pamięta.

Polska emigracja, w momencie kiedy wybuchła II wojna, przeżyła wstrząs. Polacy na emigracji doszli do wniosku – tak jak mówił Piłsudski – że Polska, która jest wciśnięta między Niemcy a Rosję, nie jest w stanie utrzymać własnej państwowości bez stworzenia jakiegoś szerszego związku na przykład Federacji Środkowo-Europejskiej. W związku z tym wysyp takich projektów federacyjnych w czasie wojny był niesamowity, łącznie ze sztandarowym projektem Sikorskiego stworzenia po wojnie Konfederacji Polsko-Czechosłowackiej – powiedział PAP Łukasiewicz.

Gdy Europa Zachodnia zaczyna się jednoczyć, to Amerykanie również dochodzą do wniosku, że Federacja Środkowo-Europejska jest ważna i mogłaby stanowić jakieś rozwiązanie dla tej części Europy i jej bezpieczeństwa, a to jest im właśnie podpowiadane przez polskich emigrantów i o tym chciałem w swojej książce opowiedzieć – wyjaśnił Łukasiewicz.

„Trzecia Europa” przypomina o politycznej aktywności polskiego wychodźstwa wojennego i powojennej emigracji politycznej w Stanach Zjednoczonych. Symboliczne cezury wyznaczają tu daty istnienia pism „New Europe” (1940-1945) i „The Central European Federalist” (1953-1971), na łamach których dyskutowano o kształcie federacji w Europie Środkowo-Wschodniej, widzianej jako część przyszłej Unii Europejskiej. Brali w tej dyskusji udział dyplomaci, politycy, intelektualiści i poeci – postaci tej miary co Oskar Halecki i Kazimierz Wierzyński.

Autor książki w trakcie wieloletniej kwerendy zgromadził bardzo różnorodny materiał źródłowy dokumentujący wpływ polskich emigrantów na politykę amerykańską i opisał projekty przygotowywane z nadzieją, że uda się je wprowadzić w życie. (PAP)